Merhabalar ben Ahmet Uğur Işık. Gastronomi ve mutfak sanatları üzerine eğitim görmekteyim. Araştırma yapmayı ve yeni bilgiler öğrenmeyi çok severim. Bu öğrendiklerimi başkalarının da öğrenmesine vesile olmaya çalışırım. Konfüçyüs’ün dediği gibi: “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğretmeyi seviyorum ve öğrenmeye çalışıyorum.”Tadımlık ekibi ve takipçileriyle birlikte daha çok şeyler öğreneceğimizi düşünüyorum.
Bal, arıların insanlara sunduğu en büyük nimetlerden birisidir. Çoğumuz, doğal ve sağlıklı bir şeker kaynağı olan balın sadece çiçeklerden üretildiğini düşünüyoruz. Ama çam balı bu düşüncemizi değiştirecek bir üretim sürecine sahip. Bu yazımızda çam balının nasıl ve ne şartlarda üretildiğini hep birlikte öğrenelim…
Yaşamın kusursuz bir şekilde işlemesinde önemli katkıları olan arıların ürettiği bu inanılmaz bal, sanıldığı gibi çiçek özlerinden değil böcek salgılarından üretilmektedir. Çam balı, “Marchalina hellenica” adındaki çam ağaçlarının üzerinde yaşayan bir böcek türünden yapılmaktadır. Halk arasında çam pamuklu biti, çam pamuklu koşnili, balsıra böceği olarak da bilinir. Bu böcekler sadece Yunanistan ve Türkiye’de yaşamaktadır. Çam balının %95’ini Türkiye üretmektedir. En kaliteli çam balı eşsiz güzelliğe sahip Muğla ilimizde üretilir.
Normal koşullarda ballar çiçek balı ve salgı balı olarak iki şekilde üretilmektedir. Arılar çiçek balı üretirken çiçeklerdeki özleri toplamaktadır. Salgı balı üretiminde ise böceklerin ağaçlar üzerinde bıraktıkları salgılar toplanır. Bu böcek türü en çok kızılçam, sarıçam ve fıstık çamında yaşar. Böcekler çam ağaçlarının kabukları arasından içeri girerek bu ağaçların öz sularını emerler. Yaşam için gerekli olan besinlerini karşıladıktan sonra da ağacın yüzeyine dışkılarını bırakırlar. Bu atığa “basura” (bal şebnemi) adı verilir.Bal şebneminin şeker oranı çok yüksektir. Ağaçlarda yer alan bu “basura” salgısını arılar enzimleriyle işler ve çam balına dönüştürürler.
Diğer ballara göre rengi daha koyudur ve tadı reçinelidir. Su oranı düşük olduğu için kıvamı yoğun bir baldır. Bu sayede daha uzun süre kristalleşmeden saklanabilir. Amino asit ve mineral bakımında zengin olduğu araştırmalar sonucunda kanıtlanmıştır. Diğer ballara göre antioksidan özelliği yüksek olduğu bilinmektedir. Bu antioksidanlar pinocembrin, pinobaxin, chrisin ve galagin’dir. Pinocembrin sadece balda bulunan bir antioksidandır.
Ahmet Uğur IŞIK
ahmetugurisik@gmail.com
Kaynakça:
Chemometric Evaluation of the Geographical Origin of Turkish Pine Honey. Food and Health.Aslı Özkek-Dilek Yüksel-Kadriye Sorkun/2008
Görseller:
https://www.anavarzabal.com/blog/cam-bali-nedir www.marmarisbalevi.com.tr/en/pine-honey
